Dün gece izlediğim “Athena” üzerine birkaç satır yorum yapayım.
Video klip ve reklam yönetmenliği kökenli Romain Gavras, sinema dünyasının unutulmaz yaratıcılarından biri olan babası Costa Gavras’tan bambaşka bir rota tutturuyor beyazperdede. Babasının sahiplendiği geleneksel politik film kurgusuna meyletmektense, yenilikçi, modern bir tavrı benimsiyor, hangi projeye el atarsa atsın, hareketin, eylemin, hatta katıksız kaosun hâkimiyetini görselleştiriyor. Adidas için çektiği reklam filminde de bu böyle, MIA ve Kanye West için çektiği video kliplerde de, 2010 yılında çektiği “Bizim de Günümüz Gelecek” de de. Nitekim, Venedik Film Festivali’ne bomba gibi düştükten sonra Netflix’te gösterime giren “Athena”da da aynı güzergâhı takip ediyor.
“Athena”, en temelde bir adalet arayışının hikâyesi. Romain, Fransa’nın banliyölerinde yaşayan Mağrip ve Afrika kökenli gençlerin ruh halini, öfkesini, sayılı saatlere yayılan bir çeşit “gerilla savaşı” üzerinden gözler önüne seriyor. Kamera, 13 yaşındaki kardeşleri polisin elinde can veren ve katledilme görüntüleri medyaya sızdırılan iki kardeşi takip ediyor sürekli. Banliyö bir tür mikrokozmos olarak varlık buluyor ve o âlemde seyircilerin kılavuzları bu iki kardeş, onların koşturmacaları ve eylemleri üzerinden olayları anlamlandırma şansı ediniyoruz. Karem, küçük kardeşinin intikamını almak için Athena adlı gettodaki gençleri harekete geçirmiş, havai fişekler, sopalar, molotof kokteylleriyle donanmış durumdaki gençler adalet taleplerini etkili kılmak için her şeyi göze almışlar. Bu uğurda ilk adım olarak en yakın karakolu basıp polislerin silahlarına el koyuyorlar (Film bu muazzam, tüylerinizi diken diken edecek sahneyle açılıyor zaten). Büyük kardeş Abdel ise bir ordu mensubu, küçük kardeşinin acısını yüreğinin en derininde hissetmesine rağmen, konumu gereği sistemin dışına çıkmamaya, oradan sözünü söylemeye, Karim’in önderlik ettiği ayaklanmayı yatıştırmaya gayret ediyor. Filmde geri planda kalan bir diğer üvey kardeş daha var. O da banliyölerin karanlık yüzünü simgeleyen bir uyuşturucu çetesi üyesi. Onun tek derdi, Athena’da ortalık savaş alanına dönmüşken “mallarını” güvence altına almak ve bu kargaşadan sağ salim sıyrılmak.
Romain, fitil bir kez tutuştuktan sonra bombanın patlamasına kimsenin engel olamayacağını açık seçik ilan ediyor “Athena”da. Stilistik şiddet sahnelerini arka arkaya sıralıyor, fonda çalan opera parçaları eşliğinde alternatif bir mitolojik evren tahayyül ediyor ve en önemli bütün bunları gerçekçilikten uzaklaşmadan yapıyor. “Athena”, meseleyi doğru bir bakış açısıyla ele alma tavrı kadar içerdiği her sekansın profesyonelliği ve atmosfer tasarımının mükemmelliğiyle de göz dolduruyor. Filmin senaryo ekibinde Ladj Ly’ın da yer aldığını not düşeyim de, geçtiğimiz yıl bizzat onun yönettiği “Sefiller”i izleyenler “Athena”nın neye benzediği hakkında bir fikir sahibi olsun.
Romain, “Athena”da kendi tarzında, yani esas olarak harekete, görsel dinamizme dayanan, estetik fetişizminin yer yer hikâyenin akışının bile önüne geçebildiği, seyirciyi nakavt etmeye niyetli çarpıcı bir filme imza atmış. Kaosun, öfkenin dilini beyazperdeye layığıyla yansıtabilme becerisini bir kez daha dosta düşmana ilan ederek takdirimizi kazanıyor. Uzatmadan söyleyeyim, unutulmaz sahneler içeren, üzerine konuşulmayı hak eden müthiş bir filmle karşı karşıyayız.
Gökhan Gençay, 2022
LÖPÇÜK 