Introduction à “L’humanitaire (1841) Naissance d’une presse anarchiste ?”
Jean-Michel Paris,2014
Depuis l’échec de Blanqui et de Barbès en 1839, la révolution, impuissante dans la rue, a surgi dans la presse.
1840 : dix ans du règne de Louis-Philippe, dix ans de bancocratie. Le mot est de Proudhon, jeune typographe inconnu, qui a produit un véritable choc éditorial : Qu’est-ce que la propriété ? Beau fracas idéologique avec cette ravageuse formule : « la propriété, c’est le vol ». Cabet, ancien procureur proscrit, ancien député, a publié anonymement Voyage en Icarie qui sera un moment la Bible des communistes. Louis Blanc, jeune journaliste pauvre, provoque avec L’Organisation du travail, un succès de librairie inespéré qui sera réédité neuf fois en dix ans, œuvre socialiste et républicaine par excellence pour des décennies.
1841, un an après le premier banquet communiste de Belleville, paraît L’Humanitaire, un journal qu’on prétend communiste mais qui est condamné par tous les périodiques communistes. Bien avant Marx, quelques philosophes des faubourgs veulent fonder une science sociale, débarrassée de toute convention bourgeoise, purifiée de tout préjugé, émancipée de toute morale religieuse.
Franchement matérialiste et même anarchiste, ce journal qui fit scandale par l’audace de ses doctrines, est un témoin original de la formation d’idéologies radicales, sous la Monarchie de Juillet. Max Nettlau le considérait comme le premier organe communiste libertaire et l’unique en France pour quarante ans encore, mais les acteurs de cette aventure scandaleuse ont été peu étudiés.
Photographie BnF
Gabriel Charavay, le gérant de L’Humanitaire, a été bonnetier, puis commis de librairie. Journaliste débutant mais sans influence à Paris selon Cabet, provincial de 23 ans, complètement inconnu, c’est-à-dire personne. Jean Joseph May, 25 ans, rédacteur en exil mais un dirigeant, était déjà connu de la justice. Fils de modestes cultivateurs, il avait publié un Traité de la culture de la pomme de terre, avant d’être condamné pour détention de poudre et de munitions de guerre. Contrairement à Marx, leur contemporain né dans un milieu cultivé, les rédacteurs et abonnés étaient des gens modestes, d’origine et de situation modestes. Artisans, ouvriers ou boutiquiers du vieux Paris, mais aussi des libres penseurs. Leur style n’était pas aussi fortement musclé que celui de Proudhon, d’ailleurs souhaitaient-ils choquer ? Dans cette affaire environ vingt hommes furent inquiétés. Arrivés dans le vieux Paris, depuis quelques mois, quelques années parfois. Des déracinés.
Alors pourquoi la prise de parole d’ouvriers inconnus a-t-elle ainsi chahuté les mentalités, sept ans avant la révolution de 1848 ? Que pouvons-nous comprendre de la condamnation quasiment unanime de ce modeste mensuel dont les moyens étaient très limités ?
La diversité des feuilles communistes, vers 1840, est sans doute l’expression de la grande variété d’expériences, de personnalités décidées à changer l’ordre social. De la révolution de juillet, disait Cormenin en 1832, est née la souveraineté du peuple, et de la souveraineté du peuple, le suffrage universel. Dans son Discours à l’association de la presse, il avait traduit un sentiment républicain qui sera de plus en plus partagé, mais aussi de plus en plus combattu. Après les Trois Glorieuses, la liberté d’opinion qui semblait garantie par la Charte, conduira de nombreux publicistes devant les tribunaux. En 1834, Cormenin lancera dans une lettre sur la liberté de la presse, cet avertissement : On persécute aujourd’hui le National, demain ce sera vous. Cormenin n’était pas un exalté des barricades. Député, ancien Maître des requêtes, officier de la légion d’honneur, conscience aiguë du Droit, il fut sans doute un exemple, force d’encouragement pour de jeunes avocats, comme Celliez, Rivierre ou Madier de Montjau qui ont été les rares défenseurs de ces ouvriers engagés. Max Nettlau n’exagère pas lorsqu’il dénonce la persécution de quelques communistes qui publiaient un périodique, au ton modéré mais résolu, sans acrimonie, et rédigé avec soin.
Interview, 27 May 2014
Deux ans d’emprisonnement en forteresse à Doullens pour Gabriel Charavay. Pour quels délits ? Fait partie d’une association illicite composée de plus de vingt personnes et déguisée à l’aide d’un journal dit l’Humanitaire, fondé dans le dessin de faciliter à des époques rapprochées et déterminées, et de cacher en même temps les réunions des communistes, dans un but évident de désordre et d’anarchie. Pourquoi employer une répression aussi brutale quand un homme veut écrire, être journaliste et collectionner des livres ? En quoi son délit était-il plus grave que celui de May, condamné en mai 1840, à un an d’emprisonnement pour détention de poudre et de munitions de guerre, aussi grave que celui de Benjamin Flotte, condamné à 2 ans, en avril 1840, pour fabrication et détention d’armes et de munitions de guerre ?
D’ailleurs quel était le Droit de cette justice ? La justice est-elle possible quand un communiste égalitaire est jugé par de riches propriétaires ? Des propriétaires qui avaient le privilège d’être électeurs, d’être élus, et qui reprochaient à des déshérités de ne pas avoir les mêmes idées, les mêmes rêves qu’eux. Le bonnetier Dauvergne, qui n’eut jamais rien, et Croissant, cet avocat du roi qui vécut toujours dans un agréable confort bourgeois, comment auraient-ils pu comprendre l’égalité, la liberté, la fraternité de la même façon ; pouvaient-ils défendre les valeurs de 1789 pour les mêmes raisons ? Philosophes des faubourgs, publicistes interdits, ces apprentis journalistes ont payé cher l’aveu de leur incrédulité, de leur rêve naïf d’une humanité sans croyances ni préjugés, enfin pacifiée.
De La Hodde, l’indicateur de la Préfecture de police, a salué, à sa manière, la mémoire de l’un d’eux : Jean Joseph May, qui est mort – le Dieu de la communauté garde son âme ! – n’était pas un homme ordinaire, puisque M. Proudhon a daigné lui prendre ses idées. Le fameux système du gouvernement anarchique, c’est-à-dire du gouvernement sans gouverneurs ni gouvernés, n’est ni plus ni moins que la propriété de feu M. May. Jean Joseph May n’a trouvé ni temps, ni tranquillité pour développer son œuvre. Persécuté par la police de Guizot, exclu de la communauté des penseurs autorisés, il est mort à Toulon (Var) le 9 novembre 1844, à l’âge de vingt-huit ans.
L’humanitaire (1841) Naissance d’une presse anarchiste ? Essai de Jean-Michel Paris, L’Harmattan, 2014.
Yoksa tamamen Yeni Solun en aktivist ve acımasız temsilcileri midir?
Derleyen ve çeviren: Merve Darende
“Kızgın Tugay yanıbaşınızda oturan adam ya da kadındır. Ceplerinde silahları, zihinlerinde öfke vardır.” (Bildiri 9)
Onlar İngiltere’nin Baader Meinhof’larıdır, 70’lerin radikal son ikonlarındandır. Bundan 30 yıl önce, İngiliz Hükümetinin tam kalbine bir dizi bombalı saldırı düzenlemişlerdir. Kimse ölmemiştir lakin “karşı kültür” üzerindeki resmi kısıtlamadan ve ortadaki bomba ekibi suçlamalarından sonra, dört radikal on yıl hapse mahkum edilmiştir.
Kızgın Tugay 1970 ve 1972 yılları arasında mülkiyete karşı çok sayıda silahlı ve bombalı sembolik eylem gerçekleştirmiştir. Bu eylemlere hedef seçimlerini ve Kızgın Tugay’ın felsefesini –“militan işçi sınıfı hareketinin diğer biçimleriyle omuz omuza özerk bir örgütlenme ve mülkiyete saldırı” olarak – açıklayan bir sürü bildiri eşlik etmiştir. Hedeflerinin arasında baskıcı rejimlerin elçiliklerinin, polis merkezlerinin, askeri kışlaların, butiklerin, fabrikaların ve devlet dairelerinin yanı sıra kabine bakanlarının, başsavcının ve emniyet müdürünün evleri de bulunmaktadır. Polis başından beri, toplumun kendisine tamamen yabancı olan bir kesimiyle karşı karşıya olduğundan onları kavramakta güçlük yaşamıştır. Acaba bir örgütle mi yoksa bir düşünceyle mi karşı karşıyaydılar?
Kızgın Tugay’ın kim olduğu, neyi temsil ettiği ya da neden zamanında bu kadar önem yüklendiği hakkındaki fikirler ve teoriler zaman zaman ayrılır. Sol görüşlü birçok insana göre onlar apaçık politik bir şov denemesinin masum kurbanları, eli ağır devlet baskısı ile mücadele eden hakiki sınıf savaşçılarıdır. Diğerlerine göreyse, bir gündemleri ya da devrimci kimlikleri olmayan üniversite terk, yanlış yola sapmış, kendinden menkul “şehir gerillaları” ya da “koca kafalı bir tugay”dırlar. Lakin iddia makamının gözünde, demokratik bir seçimle başa gelmiş bir hükümeti, dengesini bozmak ve en sonunda yıkmak maksadıyla tehdit eden 68 sonrası devrimci buz dağının bir ucuydular.
1972 yılında Old Bailey’de, İngiliz hükümeti tarafında Kızgın Tugay’ın komplocuları olduğuna karar verilen sekiz özgürlükçü militan kendilerini yalnızca tüm baskı araçlarını kullanan sınıf düşmanlığıyla değil aynı zamanda örgütlü sağın ciddi bir kavrama zorluğu ve anlayışsızlığıyla -kınamaların dışında- karşı karşıya buldular.
“Çılgın,”terörist”, “maceracı” ya da en iyi ihtimalle endişe verici bir umutsuzluk hareketinin yaratıcıları olarak görülen Kızgın Tugay, eylemleri analiz edilmeksizin ya da sınıf çatışmasının genel bağlamına ne atfettiklerine dair hiçbir girişimde bulunulmaksızın yargılanmışlardır. Bunu meşru gösterecek şeyler basitti: Hareket örgütleri- birey ve kitle arasındaki ilişkiyi zıt bir şey olarak görmeye eğilimli olan -Kızgın Tugay’ın eylemlerini “terörist” olarak adlandırarak ve bunu “bireysellik” ile eş tutarak onları bu dertten kurtardılar. Yeterince garip olan, bu tavrın sadece sol kesimle sınırlı olmamasıydı. Bu aynı zamanda anarşist hareket için de geçerliydi. Zira günümüzde hala bireyin kitle içerisindeki rolünü ve kitle hareketindeki belli bir grubun rolünü görmezlikten gelme eğilimi vardır. Bu sorgulandığı zaman sonuç, genellikle, somut bir yargı şeklindedir. Mesela, “Terörizm” başlıklı bir makalede, şöyle okuruz: “ bir grup insan kendilerini “Silahlı Mücadele”ye adarsa, bu bize “ olağan kamu düşmanlığının, polis tacizinin tutuklanmaların ve savunma kampanyalarının yanı sıra, tüm siyasi derslerimizin, kazanımlarımızın ve güçlerimizin kaybını ayrıntılarıyla açıklar.” (Class War)
Kızgın Tugay’ın yoldaşlarının karşılaştıkları sorunlar, o esnada aktif olan ve devlet tarafından çizilen mücadele sınırlarını reddeden — baskıcı mekanizmanın salıverilmesinin ötesindeki sözde meşruluk sınırları— ve referans noktalarını kitle mücadelesi düzeyinde alan diğer grupların sorunlarıyla benzerlikler taşıyordu. Bu karar devletin mücadele sınırlarını tanımlamasını hiçe sayıyordu. Bu aynı zamanda resmi işçi hareketleri ve anarşist hareketin de dahil olduğu parlamento dışı kurumlar tarafından dayatılan sınırlara da meydan okuyordu. Amerika’daki Simbiyonez Kurtuluş Ordusu(SLA), Almanya’daki Kızıl Ordu Fraksiyonu(RAF), İtalya’daki ilk Kızıl Tugaylar; bunların hepsi kitle hareketinin genişlemesini tehdit eden, ajitatör, provokatör ve bireysel teröristler olarak yargılanıp ‘devrimci” örgütlerden soyutlanmışlardı.
SLA’ya ( Simbiyonez Kurtuluş Ordusu ) karşı olan tavır için, Martin Sostre şöyle yazmıştır: “SLA’nın hareket baskısı tarafından alenen suçlanması yönetici sınıfınkinden farklı değildir. Tüm sol örgütler kendi meşruluklarını kanıtlamak için diğer örgütlerle SLA’yı suçlamak konusunda yarışmışlardır. Dikkat çekici bir biçimde suçlamalarda eksik olan şey, silahlı mücadele ile ilgili hiçbir tartışmanın yer almamasıydı. Devrimci şiddet sanki kaçınılması gereken itici bir şey olarak görülüyordu. Sol hareketin içinde, yönetici sınıftan kurtulmak için yalnızca örgütlü kitle hareketlerinin, protesto gösterilerinin ve devrimci sloganların yinelenmesinin yeterli olacağını düşünenler vardı.”
Troçkist Kızıl Köstebek bir bildirisinde, Kızgın Tugay davasında yargılanan yoldaşları için dayanışma çağrısında bulunarak diğerlerinden ayrıldı: “Eğer aynı zamanda potansiyel olarak gayet iyi yoldaşlarımızın neden çeşitli Leninist örgütleri reddettiğinin farkında değilsek örgütlü solun Kızgın Tugay’ı eleştirmesinin bir faydası yoktur ve gerçekten yalnızca bombalama yoluna gitmek – yakalanana dek- milyonlarca insanın siyasi algısını değiştirmeye yardım edemeyecek kadar basit bir seçenektir.”
Leninist perspektiften bakıldığında bu yeterince anlaşılırdır. Peki ya anarşist perspektiften bakıldığında? Freedom’ın oldukça yeni bir sayısının ön sayfasında şöyle okuruz: “Kızgın Tugay’ın yürüttüğü bombalama kampanyası bile aslında teknik açıdan dahicedir(!) Neredeyse hiçbir şey başarmamıştır zira dile getirilmiş idealleriyle doğrudan bir çelişki içinde, sıradan insanları eylemlerinin pasif izleyicisi durumunda bırakan elit bir çete gibi hareket etmeye çalışıyorlardı. Bu, “kitlelerin uyanması” şeklinde sonuçlanmaktan ziyade, şu anki iktidarsızlığımıza katkıda bulunan anarşizme ve anarşist fikirlere duyulan korkuya kayda değer bir katkıda bulunmakla sonuçlanmıştır.”
Görüldüğü üzere, eski kaygılar devam eder: Hareketi (özellikle Anarşist hareketi) ‘maceracılardan’ korumak. Aslında sömürülen hareketi hiçbir zaman aynı farkındalık seviyesi ile hareket eden, tek parçalı bir kitle olmamıştır. Sermayeye karşı verilen mücadele; başından beri bir tarafta çeşitli örgütler, partiler, birlikler vs. yoluyla görüş ayrılığını patronlarla yönetilebilir niceliksel bir uzlaştırma kanalına çeviren resmi bir işçi hareketi ile diğer tarafta genellikle daha az görünürde olup zaman zaman belli örgütsel formlarda ortaya çıkan ama çoğu zaman kim oldukları bilinmeyen, telafi edilemez bir isyan mantığıyla mülkiyeti sabote etmek, el koymak veya “zarar vermek” vs. gibi bireysel düzeyde karşılık veren “kontrol edilemeyenler” arasında olan bir bölünme olarak karakterize edilmiştir. Bu iki hareket arasında belirgin ve sabit bir çizgi yoktur. Genellikle birbirlerini etkilerler, tabandan gelen dalgalanmanın büyük resmi kurumları belli bir tutum sergilemeye zorunlu kılmasına ya da tam tersi, özerk mücadeleleri frenlemeye çalışmasına etki ederler. Bu birlik üyeliği kitlesini yaratanların çoğu aynı zamanda mücadelenin birlik dışı (yani kanun dışı) biçimlerinde de fazlasıyla yer alırlar. Bununla birlikte her iki tarafın da kendi mirası vardır: bir tarafta anlaşmaların ve satışların tarihi, işçileri sırtından vuran büyük zaferler, diğer tarafta ise hepsi aslında hayal ettiğimiz ve aslında bunlar olmaksızın bir ütopyadan başka bir şey olamayacak olan gelecekteki toplumun bir parçası olan doğrudan eylem, kargaşa , örgütlü ayaklanmalar ya da bireysel eylemler.
Bu ülkede mücadelenin gelişimine bakıldığında, bu ikilik açıkça görülür. Bugün örgütlü anti-kapitalist hareket olarak bildiğimiz hareket 19. yüzyılın başlarında şekil almaya başlamıştır. O zamanlarda gelişmekte olan diğer Avrupalı kapitalist ülkelerden farklı olarak, hem örgütsel hem de ideolojik düzeyde yalnızca önemsiz bir komünist etki vardı. Geleneksel İngiliz ‘sağduyu’ ve entelektüalizm karşıtlığı belki de sendika şeklini almış daha pragmatik bir örgüt biçimi için gerekliydi. Oluşan bu sendikalar başından beri reformisttiler ve tabandan gelen baskı sayesinde bazıları isyan anlarını kaçırmıyorlardı. Bununla birlikte sendikaların ileri sürdükleri değişiklikler genellikle yapısal sınırlar içinde şiddet içermeyen yöntemler kullanmaya meyilliydi.
Günlük hayat politikası – insanların kendi sıkıntılarıyla uğraşmak, işçilerle öğrenciler ve kadınlarla erkekler arasındaki bölünmenin üstesinden gelmeye çalışmak, politik pankartlara karşı çıkmak gibi belirgin sorunlara karşı çeşitli gruplar oluşturmak- çok gelişme göstermişti. Hak talep edenlerin, ev işgalcilerinin, feministlerin vs. çalışma hakkını değil, çalışma reddini ifade ettiği, sendikalist geleneğin bekletme taktiklerini kale almadığı, hemen şimdi, reddedileni aldığı ve sunulanı reddettiği geniş çaplı bir hareket ortaya çıktı. Kapitalist iktidarın sağlam bir kalesi olarak çekirdek ailenin eleştirisi birçok komünal yaşam deneyimine yol göstermişti. Bu hareket tüm karmaşıklığıyla bir öğrenci hareketi değil ama genç işçileri, öğrencileri, işsizleri uzlaştıran zamanının özgürlük hareketi olarak adlandırılabilecek geniş çaplı bir hareketti.
Bu hareket, Bakunin’in de gayet zekice işaret ettiği gibi tüm iktidar yapıları kadar alçak, kendi mikroskobik güç merkezleri olan geleneksel anarşist hareketin durgun atmosferinin dışında hareket eden özerk gruplardan oluşmaktaydı. Bu yüzden işçi hareketinin içindeki bölünme ile anarşist hareketin içinde yer alan bölünme arasında bir paralellik çizilebilirdi. Bir tarafta iktidar mevkilerini tutan, kitlelerin devrimci bilincine katkıda bulunmak adına en ufak bir girişimde bulunmayan ama zamanını soyut ilkelerden sihirli sözcükler gibi bahsederek genç yoldaşları etkilemeyi hedefleyen konferanslara ve buluşmalara başkanlık ederek harcayan yoldaşlar… Bahsettikleri bu ilkeler anarşizmin tek gerçek kaidesiymiş gibi el üstünde tutulmuş ve, ya tembellikten ya da zayıflıktan onları eleştirmeden kabul edenler tarafından bu ilkelere sadık kalınmıştır. Bu iktidar adalarının manifestoları genellikle uzun süreli ve yineleyici yayınlar biçimini almıştır. Hareketin bir bütün olarak yararlanması için bir “açık forum” biçimindedirler ama temel ideoloji – muhafaza ve statiz (Organizmadaki, bireydeki veya toplumdaki hareketsizlik, değişmezlik, kısır bir denge durumu) ideolojisi- yayını doldurma ve fiziksel olarak üretme görevini üstlenen “yardımcıların” filtresinden geçmiştir. Bu yayınlar referans noktası olarak, kitle hareketini temel alan, özerk eylemleri kınayan ve onları anarşist harekete polis baskısını getirmekle alenen suçlayan ilk yayınlardır. Dalgınlıklarından olsa gerek, bu baskının her daim varolduğunu ve yalnızca en sofistike halinde sadece hayaletlerin ayak basabildiği barışçıl bir kabul mezarlığı yarattığını unutmuşlardır. Son zamanlardaki en etkili toplumsal isyanların birçoğu polis baskısına duyulan genel tepki yüzünden ateşlenip yayılmıştır.
Geleneksel anarşist hareket bu yüzden kendisini, eylemlerini geçmiş metotların ve şimdiye kadarki teori ve analizlerin değerlendirmesi üzerine temellendiren diğer anarşist hareketler, özerk gruplar ve bireyler tarafından tehdit edilmiş bir halde bulur. Onlar da geleneksel broşür, gazete ve diğer yayın kanallarını kullanırlar ama bunları her zaman kitle mücadelesinin daha ötesine geçip kişisel ve metodolojik olarak katkıda bulunmaya çalışarak, devrimci eleştirinin ve bilginin araçları olarak kullanırlar. Aynı zamanda doğrudan eylem ve silahlı mücadele yöntemlerini kullanmaları da gayet tutarlıdır – ve mücadelenin aktif katılımcıları oldukları takdirde gereklidir-. Bu gruplar güç merkezi ve “gönüllü yardımcılar” mantığını reddederler. Her birey bitmek tükenmek bilmeyen bilgi edinme ve kavrama görevi neticesinde ulaştığı kendi kararlarına dayanan kendi eylemlerinden sorumludur. Bunların bir kısmı aynı zamanda gruptaki daha yaşlı ya da daha tecrübeli yoldaşlardan da kazanılabilir ama asla sorgulanmaksızın tapılıp nesilden nesile aktarılacak bir şey olarak değil. İki işçi hareketinin arasında yerinden oynamaz sınırlar olmadığı gibi, iki anarşist hareketin arasında da yoktur. Son bahsedilen anarşist hareket ve isyancı işçi hareketi arasında da sabit bir sınır yoktur. Mücadele ivme kazandığında bu hareketler bir araya gelirler ve birbirlerine karışırlar, bununla birlikte anarşistler her daim mücadeleyi devrimci bir sonuca itmeyi ve özgürlüklerinin otorite yapıları tarafından ellerinden alınmasını engellemek için özgürlükçü yöntemler sunmayı amaçlarlar. Diğer geleneksel anarşist hareket ise resmi işçi hareketinin yapılarıyla ittifak kurma hevesini geçmişte sık sık göstermiştir.
Angry Brigade [Öfkeli Tugaylar] (1973) diğer adıyla: Britanya’nın İlk Şehir Gerilla Grubunun Olağanüstü Yükselişi ve Düşüşü
Gordon Carr tarafından BBC için hazırlanan bu belgesel (mahkemeden kısa süre sonra, ilk olarak 1973 Ocak’ında yayınlandı), 1960’ların devrimci mayasından çıkmış “Öfkeli Tugayların” köklerini ve kampanyalarını ele alır . Ayrıca Britanya’nın yasal tarihindeki en uzun erimli suç davası olan Old Bailey’deki “Stoke Newington 8’lisi” komplosunda ki polis soruşturması sırasındaki kampanyanın zirvesini yansıtır.
60’ların sonunda, 70’lerin başındaki duruma bakıldığında, endüstriyel kargaşanın tabanda yarattığı dalga, üniversitelerdeki öğrencilerin mücadeleleri, kadınların ve işsizlerin mücadeleleri ve buna benzer şeylerin arasında, Kızgın Tugay hem bu gerçekliğin bir ürünü olarak hem de bunun içinde yer alan devrimci özneler olarak ortaya çıkmıştır. Onları bir çeşit toplumsal sapkınlık olarak bir tarafa atmak o zamanki mücadele gerçeğine gözlerimizi kapamak olur. Eylemlerinin kasıtlı olarak “yasadışı” alanda olması ve başkalarını da aynısını yapmaları için kışkırtmaları gerçeği, onları “yasadışı” bir hareketin en özünde olan şeyden soyutlamaz. Bunu yalnızca o yıllarda meydana gelen bombalama olaylarında görmek bile mümkündür (Böyle yaparak kanunsuzluğun engin ve çeşitli araçlarını bombaya indirgemeyi niyetlemesek de) Kızgın Tugay davasının duruşmasında esas tanık olarak bulunan Woolwich Arsenal’deki labarotuvarların başı Binbaşı Yallop, 1968 ve 1971 yılları arasındaki 25 bombalamaya ek olarak, daha başka 1075 bombanın da kendi laboratuarından geldiğini kabul etmeye zorlanmıştır.
Kızgın Tugay tarafından üstlenilen bombalama olaylarına bakıldığında, o zamanlar hayli hassas olan iki mücadele alanına odaklandıklarını görürüz. Birincisi sanayideki mücadeledir: Endüstri İlişkileri yasa tasarsına karşı gerçekleştirilen büyük bir gösterinin olduğu gün İstihdam ve Verimlilik Bakanlığı’nın, çok daha büyük bir gösterinin olduğu bir başka gün Carr’ın evinin bombalanması, Dagenham’daki Ford grevi esnasında William Batty’nin evinin bombalanması, Upper Clyde Tersanesi’ndeki kriz esnasında Ticaret ve Endüstri bakanı John Davies’ e bombalı saldırı düzenlenmesi, inşaat çalışmalarındaki bir grevden ötürü Bryant’ın evinin bombalanması… Baskının mücadelenin tüm alanlarındaki patlamaya tepki olarak arttığı takdirde, bu bombardımanı tamamlamak üzere, doğrudan devletin baskıcı aygıtlarını hedefleyen bombalar da vardı. Scotland Yard’ın başkanı Komisyon Üyesi Waldron’un evinin bombalanması, Tintagel House’da polis bilgisayarını hedef alan bombalama, Başsavcı Peter Rawlinson’ın evinin bombalanması ve son olarak Kuzey İrlanda’da enternenin başlamasının hemen ardından, bölgesel ordu asker alım merkezinin bombalanması bu kategoriye dahildir. İkinci alansa, ana cadde üzerindeki Biba adlı butiğin ve Dünya Güzellik Yarışması’ndan bir gece önce BBC karavanının bombalanması da tüketicilik ve rol yapma gösterisinin insanları tek tip hale getirip yabancılaştırmasını yok etme yönündeki girişimleridir.
Politik anlamda, 60lı ve 70li yıllarda sitüasyonist eleştirinin öğeleri, sitüasyonist kavramları çeşitli diğer perspektiflerle az çok başarılı bir şekilde birleştiren anarşistleri ve solcuları etkilemiştir. Nitekim Kızgın Tugay da, Avrupa ve Amerika’da kültür ve siyasetin çeşitli yönlerden derin bir biçimde etkilendiği sitüasyonist fikirlerden etkilemiştir. Hatta daha önceki bir bildiride geçen “gösteri” kelimesinin varlığı, özel istihbaratta çalışan bir memurun dikkatini sitüasyonist etkiye çekmiş ve onu Kızgın Tugay’ın bulunduğu yöne çevirmiştir.
Eylemleri sayesinde Kızgın Tugay da gösterinin bir parçası olmuştur ama onun yıkımına katkıda bulunan bir parça biçimini almıştır. Onların eylemleri geçmişten kalan bir yadigar gibi çıkarılıp tozu alınacak ve sonra da tekrar rafa konulacak eski bir meta gibi olmadığı için burada yer almıştır. Yaptıkları şey- beş özgürlükçünün ağır hapis cezasına çarptırılmasıyla sonuçlanan- kendisini yeniden yapılandırıp muhafaza etmek için sermaye değişimi stratejileri olarak biçim değiştiren, süregelen mücadeleye bir katkıda bulunmuştur. Bu nedenle Kızgın Tugay’ın bu can alıcı evrimi, bu hijyenik sayfalardan başka yerlerde de, gerçekleştirilmesi gereken bir görevi olan ve dolayısıyla nihai emelleri kendilerini korumak olan kimselerin kınamalarını ve hakaretlerini önemsemeyen bir hareket olduğu göz önünde tutularak yer almalıdır.
Tekno-endüstriyel sistemin önümüze koyduklarını tarafsız, istenildiğinde sağlıklı biçimde kullanılabilecek araçlar olarak görmediğimiz ve burayı kimliğimizin asli parçası haline getirmediğimiz için Facebook’tan da özel bir beklentimiz yok. Kontrol ve denetimin sistemin asli vazifesi olduğunun bilincindeyiz ve underground yayıncılık dışında saygı duyduğumuz bir mecra mevcut değil.
Herkes “iyi yurttaşlık görevi” kabilinden kopyalayıp kopyalayıp sayfasında paylaşıyor ya, biz de geri kalmayalım bari:
Facebook burada paylaştığımız her şeyi istediği gibi kopyalayıp kullanabilir. Hatta ne kadar çok yerde kullanırsa o kadar memnun oluruz, malûm uyumsuzluğu duruş olarak benimseyen isyancıların sayısı ziyadesiyle az, dolayısıyla Facebook hazretleri sesimizi, sözümüzü, mesajımızı istediği yere taşıyarak bize yardımcı olabilir.
Sosyal medya ortamını bikinili, mayolu fotoğraflarımızı paylaşmak, sağa sola olta atmak için kullanmadığımızdan buraya eklediğimiz her fotoğrafı da istedikleri gibi tepe tepe kullanabilirler, hayırlı uğurlu olsun hepsine.
Tekno-endüstriyel sistemin önümüze koyduklarını tarafsız, istenildiğinde sağlıklı biçimde kullanılabilecek araçlar olarak görmediğimiz ve burayı kimliğimizin asli parçası haline getirmediğimiz için Facebook’tan da özel bir beklentimiz yok. Kontrol ve denetimin sistemin asli vazifesi olduğunun bilincindeyiz ve underground yayıncılık dışında saygı duyduğumuz bir mecra mevcut değil.
Sonuçta Facebook’u Facebook’luk yapıyor diye eleştirecek kadar naif veya salak da değiliz. Onlar kendi işini yapsın, biz de kendimizinkini.
Hem Facebook’a hem demokratik siber âlem yanılsamasına kapılmış “güzide yurttaşlara” selamlarımızı iletiyoruz.
Gökhan Gençay ‘Beyin ve Omurilik Cerrahisi’ İstanbul, 2024
Gökhan Gençay,Benim Kanım öykü kitabı ile voltajı çok yüksek bir gerilim yaratarak edebiyata giriş yaptı. Tik Tak! İsimli öyküsü ile de umutsuzluğu şiddete, bedeni bir öfke sanatına dönüştürürken geleceğin karanlık sokaklarında bizleri köşeye sıkıştırıyor. Ne bakıyorsun kaçsana!
The purpose of this article is to point out a very simple principle of human conflict, a principle that opponents of the techno-industrial system seem to be overlooking. The principle is that in any form of conflict, if you want to win, you must hit your adversary where it hurts.
I have to explain that when I talk about “hitting where it hurts” I am not necessarily referring to physical blows or to any other form of physical violence. For example, in oral debate, “hitting where it hurts” would mean making the arguments to which your opponents position is most vulnerable. In a presidential election, “hitting where it hurts” would mean winning from your opponent the states that have the most electoral votes. Still, in discussing this principle I will use the analogy of physical combat, because it is vivid and clear.
If a man punches you, you can’t defend yourself by hitting back at his fist, because you can’t hurt the man that way. In order to win the fight, you have to hit him where it hurts. That means you have to go behind the fist and hit the sensitive and vulnerable parts of the man’s body. Suppose a bulldozer belonging to a logging company has been tearing up the woods near your home and you want to stop it. It is the blade of the bulldozer that rips the earth and knocks trees over, but it would be a waste of time to take a sledgehammer to the blade. if you spent a long, hard day working on the blade with the sledge, you might succeed in damaging it enough so that it became useless. But, in comparison with the rest of the bulldozer, the blade is relatively inexpensive and easy to replace. The blade is only the “fist” with which the bulldozer hits the earth. To defeat the machine you must go behind the “fist” and attack the bulldozers vital parts. The engine, for example, can be ruined with very little expenditure of time and effort by means well known to many radicals. At this point I must make clear that I am not recommending that anyone should damage a bulldozer (unless it is his own property). Nor should anything in this article be interpreted as recommending illegal activity of any kind. I am a prisoner, and if I were to encourage illegal activity this article would not even be allowed to leave the prison. I use the bulldozer analogy only because it it clear and vivid and will be appreciated by radicals.
2. Technology Is The Target.
It is widely recognized that “the basic variable which determines the contemporary historic process is provided by technological development” (Celso Furtado*). Technology, above all else, is responsible for the current condition of the world and will control its future development. Thus, the “bulldozer” that we have to destroy is modern technology itself.
Many radicals are aware of this, and therefore realize that there task is to eliminate the entire techno-industrial system. But unfortunately they have paid little attention to the need to hit the system where it hurts.
Smashing up McDonald’s or Starbuck’s is pointless. Not that I give a damn about McDonald’s or Starbuck’s. I don’t care whether anyone smashes them up or not. But that is not a revolutionary activity. Even if every fast-food chain in the world were wiped out the techno-industrial system would suffer only minimal harm as a result, since it could easily survive without fast-food chains. When you attack McDonald’s or Starbuck’s, you are not hitting where it hurts.
Some months ago I received a letter from a young man in Denmark who believed that the techno-industrial system had to be eliminated because, as he put it, “What will happen if we go on this way?” Apparently, however, his form of “revolutionary” activity was raiding fur farms. As a means of eakening the technoindustrial system this activity is utterly useless. Even if animal liberationists succeed in eliminating the fur industry completely they would do no harm at all to the system, because the system can get along perfectly well without furs.
I agree that keeping wild animals in cages is intolerable, and that putting an end to such practices is a noble cause. But there are many other noble causes, such as preventing traffic accidents, providing shelter for the homeless, recycling, or helping old people cross the street. Yet no one if foolish enough to mistake these for revolutionary activities, or to imagine that they do anything to weaken the system.
3. The Timber Industry Is A Side Issue.
To take another example, no one in his right mind believes that anything like real wilderness can survive very long if the techno-industrial system continues to exist. Many environmental radicals agree that this is the case and hope for the collapse of the system. But in practice all they do is attack the timber industry.
I certainly have no objection to their attack on the timber industry. In fact, it’s an issue that is close to my heart and I’m delighted by any successes that radicals may have against the timber industry. In addition, for reasons that I need to explain here, I think that opposition to the timber industry should be one component of the efforts to overthrow the system.
But, by itself, attacking the timber industry is not an effective way of working against the system, for even in the unlikely event that radicals succeeded in stopping all logging everywhere in the world, that would not bring down the system. And it would not permanently save wilderness. Sooner or later the political climate would change and logging would resume. Even if logging never resumed, there would be other venues through which wilderness would be destroyed, or if not destroyed then tamed and domesticated. Mining and mineral exploration, acid rain, climate changes, and species extinction destroy wilderness; wilderness is tamed and domesticated through recreation, scientific study, and resource management, including among other things electronic tracking of animals, stocking of streams with hatchery-bred fish, and planting of genetically-engineered trees.
Wilderness can be saved permanently only by eliminating the techno-industrial system, and you cannot eliminate the system by attacking the timber industry. The system would easily survive the death of the timber industry because wood products, though very useful to the system, can if necessary be replaced with other materials.
Consequently, when you attack the timber industry, you are not hitting the system where it hurts. The timber industry is only the “fist” (or one of the fists) with which the system destroys wilderness, and, just as in a fist-fight, you can’t win by hitting at the fist. You have to go behind the fist and strike at the most sensitive and vital organs of the system. By legal means, of course, such as peaceful protests.
4. Why The System Is Tough.
The techno-industrial system is exceptionally tough due to its so-called “democratic” structure and its resulting flexibility. Because dictatorial systems tend to be rigid, social tensions and resistance can be built up in them to the point where they damage and weaken the system and may lead to revolution. But in a “democratic” system, when social tension and resistance build up dangerously the system backs off enough, it compromises enough, to bring the tensions down to a safe level.
During the 1960s people first became aware that environmental pollution was a serious problem, the more so because the visible and smellable filth in the air over our major cities was beginning to make people physically uncomfortable. Enough protest arose so that an Environmental Protection Agency was established and other measures were taken to alleviate the problem. Of course, we all know that our pollution problems are a long, long way from being solved. But enough was done so that public complaints subsided and the pressure on the system was reduced for a number of years.
Thus, attacking the system is like hitting a piece of rubber. A blow with a hammer can shatter cast iron, because caste iron is rigid and brittle. But you can pound a piece of rubber without hurting it because it is flexible: It gives way before protest, just enough so that the protest loses its force and momentum. Then the system bounces back.
So, in order to hit the system where it hurts, you need to select issues on which the system will not back off, in which it will fight to the finish. For what you need is not compromise with the system but a life-and-death struggle.
5. It Is Useless To Attack The System In Terms Of Its Own Values.
It is absolutely essential to attack the system not in terms of its own technologically-oriented values, but in terms of values that are inconsistent with the values of the system. As long as you attack the system in terms of its own values, you do not hit the system where it hurts, and you allow the system to deflate protest by giving way, by backing off.
For example, if you attack the timber industry primarily on the basis that forests are needed to preserve water resources and recreational opportunities, then the system can give ground to defuse protest without compromising its own values: Water resources and recreation are fully consistent with the values of the system, and if the system backs off, if it restricts logging in the name of water resources and recreation, then it only makes a tactical retreat and does not suffer a strategic defeat for its code of values.
If you push victimization issues (such as racism, sexism, homophobia, or poverty) you are not challenging the system’s values and you are not even forcing the system to back off or compromise. You are directly helping the system. All of the wisest proponents of the system recognize that racism, sexism, homophobia, and poverty are harmful to the system, and this is why the system itself works to combat these and similar forms of victimization.
“Sweatshops,” with their low pay and wretched working conditions, may bring profit to certain corporations, but wise proponents of the system know very well that the system as a whole functions better when workers are treated decently. In making an issue of sweatshops, you are helping the system, not weakening it.
Many radicals fall into the temptation of focusing on non-essential issues like racism, sexism and sweatshops because it is easy. They pick an issue on which the system can afford a compromise and on which they will get support from people like Ralph Nader, Winona La Duke, the labor unions, and all the other pink reformers. Perhaps the system, under pressure, will back off a bit, the activists will see some visible result from their efforts, and they will have the satisfying illusion that they have accomplished something. But in reality they have accomplished nothing at all toward eliminating the techno-industrial system.
The globalization issue is not completely irrelevant to the technology problem. The package of economic and political measures termed “globalization” does promote economic growth and, consequently, technological progress. Still, globalization is an issue of marginal importance and not a wellchosen target of revolutionaries. The system can afford to give ground on the globalization issue. Without giving up globalization as such, the system can take steps to mitigate the negative environmental and economic consequences of globalization so as to defuse protest. At a pinch, the system could even afford to give up globalization altogether. Growth and progress would still continue, only at a slightly lower rate. And when you fight globalization you are not attacking the systems fundamental values. Opposition to globalization is motivated in terms of securing decent wages for workers and protecting the environment, both of which are completely consistent with the values of the system. (The system, for its own survival, can’t afford to let environmental degradation go too far.) Consequently, in fighting globalization you do not hit the system where it really hurts. Your efforts may promote reform, but they are useless for the purpose of overthrowing the technoindustrial system.
6. Radicals Must Attack The System At The Decisive Points.
To work effectively toward the elimination of the techno-industrial system, revolutionaries must attack the system at points at which it cannot afford to give ground. They must attack the vital organs of the system. Of course, when I use the word “attack,” I am not referring to physical attack but only to legal forms of protest and resistance.
Some examples of vital organs of the system are:
A. The electric-power industry. The system is utterly dependent on its electric-power grid.
B. The communications industry. Without rapid communications, as by telephone, radio, television, e-mail, and so forth, the system could not survive.
C. The computer industry. We all know that without computers the system would promptly collapse.
D. The propaganda industry. The propaganda industry includes the entertainment industry, the educational system, journalism, advertising, public relations, and much of politics and of the mental-health industry. The system can’t function unless people are sufficiently docile and conforming and have the attitudes that the system needs them to have. It is the function of the propaganda industry to teach people that kind of thought and behavior.
E. The biotechnology industry. The system is not yet (as far as I know) physically dependent on advanced biotechnology. Nevertheless, the system cannot afford to give way on the biotechnology issue, which is a critically important issue for the system, as I will argue in a moment.
Again: When you attack these vital organs of the system, it is essential not to attack them in terms of the system’s own values but in terms of values inconsistent with those of the system. For example, if you attack the electric-power industry on the basis that it pollutes the environment, the system can defuse protest by developing cleaner methods of generating electricity. If worse came to worse, the system could even switch entirely to wind and solar power. This might do a great deal to reduce environmental damage, but it would not put an end to the techno-industrial system. Nor would it represent a defeat for the system’s fundamental values. To accomplish anything against the system you have to attack all electric-power generation as a matter of principle, on the ground that dependence on electricity makes people dependent on the system. This is a ground incompatible with the system’s values.
7. Biotechnology May Be The Best Target For Political Attack.
Probably the most promising target for political attack is the biotechnology industry. Though revolutions are generally carried out by minorities, it is very useful to have some degree of support, sympathy, or at least acquiescence from the general population. To get that kind of support or acquiescence is one of the goals of political action. If you concentrated your political attack on, for example, the electric-power industry, it would be extremely difficult to get any support outside of a radical minority, because most people resist change to their way of living, especially any change that inconveniences them. For this reason, few would be willing to give up electricity.
But people do not yet feel themselves dependent on advanced biotechnology as they do on electricity. Eliminating biotechnology will not radically change their lives. On the contrary, it would be possible to show people that the continued development of biotechnology will transform their way of life and wipe out age-old human values. Thus, in challenging biotechnology, radicals should be able to mobilize in their own favor the natural human resistance to change.
And biotechnology is an issue on which the system cannot afford to lose. It is an issue on which the system will have to fight to the finish, which is exactly what we need. But – to repeat once more – it is essential to attack biotechnology not in terms of the system’s own values but in terms of values inconsistent with those of the system. For example, if you attack biotechnology, primarily on the basis that it may damage the environment, or that genetically-modified foods may be harmful to health, then the system can and will cushion your attack by giving ground or compromising – for instance, by introducing increased supervision of genetic research and more rigorous testing and regulation of genetically modified crops. People’s anxiety will then subside and protest with wither.
8. All Biotechnology Must Be Attacked As A Matter Of Principle.
So, instead of protesting one or another negative consequence of biotechnology, you have to attack all modern biotechnology on principle, on grounds such as (a) that it is an insult to all living things; (b) that it puts too much power in the hands of the system; (c) that it will radically transform fundamental human values that have existed for thousands of years; and similar grounds that are inconsistent with the values of the system.
In response to this kind of attack the system will have to stand and fight. It cannot afford to cushion your attack by backing off to any great extent, because biotechnology is too central to the whole enterprise of technological progress, and because in backing off the system would not be making only a tactical retreat, but would be taking a major strategic defeat to its code of values. Those values would be undermined and the door would be opened to further political attacks that would hack away at the foundations of the system.
Now it’s true that the U.S. House of Representatives recently voted to ban cloning of human beings, and at least some congressmen even gave the right kinds of reasons for doing so. The reasons I read about were framed in religious terms, but whatever you may think of the religious terms involved, these reasons were not technologically acceptable reasons. And that is what counts.
Thus, the congressmen’s vote on human cloning was a genuine defeat for the system. But it was only a very, very small defeat, because of the narrow scope of the ban – only one tiny part of biotechnology was affected – and because for the near future cloning of human beings would be of little practical use to the system anyway. But the House of Representatives’ action does suggest that this may be a point at which the system is vulnerable, and that a broader attack on all of biotechnology might inflict severe damage on the system and its values.
9. Radicals Are Not Yet Attacking Biotech Effectively.
Some radicals do attack the biotechnology, whether politically or physically, but as far as I know they explain their opposition to biotech in terms of the system’s own values. That is, their main complaints are the risks of environmental damage and of harm to health.
And they are not hitting the biotech industry where it hurts. To use an analogy of physical combat once again, suppose you had to defend yourself against a giant octopus. You would not be able to fight back effectively by hacking at the tips of its tentacles. You have to strike at its head. From what I’ve read of their activities, radicals who work against biotechnology still do no more than hack at the tips of the octopus’s tentacles. They try to persuade ordinary farmers, individually, to r e f r a i n from planting geneticallyengineered seed. But there are many thousands of farms in America, so that persuading farmers individually is an extremely inefficient way to combat genetic engineering. It would be much more effective to persuade research scientists engaged in biotechnological work, or executives of companies like Monsanto, to leave the biotech industry. Good research scientists are people who have special talents and extensive training, so they are difficult to replace. The same is true of top corporate executives. Persuading just a few of these people to get out of biotech would do more damage to the biotechnology industry than persuading a thousand farmers not to plant genetically-engineered seed.
10. Hit Where It Hurts.
It is open to argument whether I am right in thinking that biotechnology is the best issue on which to attack the system politically. But it is beyond argument that radicals today are wasting much of their energy on issues that have little or no relevance to the survival of the technological system. And even when they do address the right issues, radicals do not hit where it hurts. So instead of trotting off to the next world trade summit to have temper tantrums over globalization, radicals ought to put in some time thinking how to hit the system where it really hurts. By legal means, of course.
(Theodore Kaczynski retains copyright to this article)
LÖPÇÜK 